Η στηθάγχη είναι ένα έντονο αίσθημα δυσφορίας στο στήθος, το οποίο ακτινοβολεί προς τον λαιμό, την κάτω γνάθο, τον βραχίονα, τη ράχη ή και τα δόντια και προκαλείται από τη μειωμένη παροχή οξυγόνου στον καρδιακό μυ. Οι ασθενείς ως αποτέλεσμα μπορεί επίσης να υποφέρουν από δυσπεψία, αδυναμία, ιδρώτες, ναυτία και δύσπνοια.
Συνήθως εκδηλώνεται μετά τη σωματική καταπόνηση και υποχωρεί όταν το άτομο ξεκουραστεί για λίγο. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως η μειωμένη παροχή αίματος οφείλεται σε στένωση των στεφανιαίων αρτηριών σαν αποτέλεσμα της αρτηριοσκλήρυνσης.
Εκτός από τη σωματική καταπόνηση η στηθάγχη εμφανίζεται συνήθως και λόγω έντονου συναισθηματικού στρες ή μετά από ένα βαρύ γεύμα, οπότε ο καρδιακός μυς απαιτεί περισσότερο οξυγόνο μέσω του αίματος, έναντι αυτού που μπορούν να προσφέρουν οι εστενωμένες στεφανιαίες αρτηρίες. Η διάρκειά της είναι συνήθως από 1 έως 15 λεπτά και για να ανακουφισθεί το άτομο, θα πρέπει να τοποθετηθεί σε αναπαυτική θέση ή να τοποθετήσει κάτω από τη γλώσσα του ένα δισκίο νιτρογλυκερίνης, το οποίο έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία και να μειώνει την αρτηριακή πίεση.
Πώς προκαλείται
Η συχνότερη αιτία της στηθάγχης είναι η στεφανιαία νόσος, ενώ λιγότερο συχνή αιτία είναι ο σπασμός των στεφανιαίων αρτηριών. Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, η αυξημένη χοληστερόλη και ο σακχαρώδης διαβήτης. Όταν οι στεφανιαίες αρτηρίες στενωθούν περισσότερο από 50% έως 70%, δεν μπορούν πλέον να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις κατά την σωματική άσκηση ή το στρες, οπότε η έλλειψη οξυγόνου προκαλεί τον πόνο της στηθάγχης.
Ο σπασμός των στεφανιαίων οφείλεται σε σύσπαση των τοιχωμάτων των αρτηριών και εμφανίζεται κατά την ανάπαυση συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες. Σπασμός των στεφανιαίων μπορεί να εμφανισθεί σε εστενωμένες αλλά και σε φυσιολογικές στεφανιαίες αρτηρίες. Μπορεί να προκληθεί επίσης από τη χρήση κοκαΐνης, αλλά αυτός ο τύπος σπασμού μπορεί να είναι τόσο σοβαρός ώστε να προκαλέσει καρδιακή προσβολή.
Δύο τύποι στηθάγχης
Η στηθάγχη διακρίνεται σε δύο τύπους, οι οποίοι διαφέρουν στο αίτιο που την προκαλεί και στα συμπτώματα:
- Σταθερή στηθάγχη: Ο στηθαγχικός πόνος εμφανίζεται όταν υπάρχει ένας ή περισσότεροι παράγοντες που αυξάνουν το καρδιακό έργο και τις απαιτήσεις του μυοκαρδίου σε οξυγόνο. Τέτοιοι παράγοντες είναι η σωματική άσκηση, η συγκινησιακή φόρτιση, το έντονο ψύχος, ένα πλούσιο γεύμα, η σεξουαλική πράξη κ.ά. Ο πόνος διαρκεί μερικά λεπτά και υποχωρεί με τη λήψη ενός νιτρώδους φαρμάκου ή με διακοπή της σωματικής άσκησης.
- Ασταθής στηθάγχη: Ο στηθαγχικός πόνος εμφανίζεται ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κάποιου εκλυτικού παράγοντα όπως η σωματική άσκηση, δηλαδή ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας ή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο πόνος μπορεί να είναι εντονότερος από εκείνον της σταθερής στηθάγχης και να διαρκεί περισσότερο, υποχωρεί όμως με τη λήψη νιτρωδών φαρμάκων. Η ασταθής στηθάγχη υποδηλώνει σοβαρότερη νόσο των στεφανιαίων αγγείων και έχει χειρότερη πρόγνωση.
Αντιμετώπιση
Οι στόχοι κατά της αντιμετώπιση της στηθάγχης είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα, η επιβράδυνση της εξέλιξης της στεφανιαίας νόσου και η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης εμφράγματος του μυοκαρδίου. Γενικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται είναι η διακοπή του καπνίσματος, ο διατήρηση των τιμών σακχάρου και χοληστερόλης σε φυσιολογικά επίπεδα, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και η απώλεια βάρους σε συνδυασμό με υγιεινή δίαιτα.
Μπορούν μάλιστα να χρησιμοποιηθούν και φάρμακα, τα οποία ανακουφίζουν από τον στηθαγχικό πόνο, αυξάνουν την αιμάτωση του μυοκαρδίου και μειώνουν την πιθανότητα εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Να σημειωθεί ότι οποιοσδήποτε πόνος στο στήθος δεν σημαίνει απαραίτητα πως πρόκειται για στηθάγχη. Υπάρχουν πολλές άλλες αιτίες που μπορούν να τον προκαλέσουν όπως είναι η πνευμονία, ο πνευμοθώρακας, το έντονο άγχος, οι κρίσεις πανικού και ούτω καθεξής.